สาขาคลังปัญญา ด้านหัตถกรรม

สาขาภูมิปัญญาท้องถิ่น สาขาหัตถกรรม

ชื่อ พ่อปี๋          นามสกุล อินสุขิน          วัน เดือน ปีเกิด -- -- 2488

ที่อยู่ปัจจุบัน บ้านเลขที่ 4 หมู่ 6 บ้านร่องเหยี่ยน ตำบลบ้านใหม่ อำเภอเมืองพะเย จังหวัดพะเยา

โทรศัพท์ 085 8639161 โทรสาร – Line ID -  Email – address – Facebook –

ภูมิกัดทางภูมิศาสตร์ ค่า X : 19.286078  ค่า y : 99.815939

สุ่มไก่จากไผ่ป่าของพ่อปี๋ เป็นสินค้าที่ได้รับการยอมรับในเรื่องคุณภาพและความนิยม เพราะไผ่ป่าเมื่อนำมาทำสินค้าจะมีคุณภาพดีกว่าไผ่บ้านเนื่องจากผิวที่แข็งแรง แมลงไม่กิน มีเนื้อไผ่ที่แข็งแรง และยังเป็นที่นิยมของพ่อค้าซึ่งมารับไปขายต่ออีกด้วย

ด้านการถ่ายทอดความรู้ พ่อปี๋ ได้ถ่ายทอดความรู้ให้กับเด็กนักเรียนโรงเรียนบ้านใหม่และโรงเรียนพะเยาประสาทวิทย์ นอกจากนั้นยังมีผู้มาศึกษาดูงานจากต่างจังหวัดอีกด้วย หากตั้งใจในการสานสุ่มไก่แล้ว ปกติจะสามารถสานสุ่มไก่ได้วันละ 2-3 สุ่ม ต่อวัน ซึ่งราคาก็ตกอยู่ที่สุ่มละ 120 บาท หากมีความชำนาญแล้วจะสามารถทำได้วันละ 3-5 สุ่ม ต่อวัน แม้วันใดที่ มีผู้มาเรียนรู้ที่บ้าน วันนั้นถึงไม่ได้สุ่มไก่ออกขายก็ภูมิใจที่ทำให้การสานสุ่มไก่นี้ ยังคงอยู่กับชุมชน โดยการถ่ายทอดจากตนเองและนี่ก็คือความสุขของผู้ให้อย่างแท้จริง

สุ่มไก่จากไม้ไผ่ป่า คือ ภูมิปัญญาที่สืบทอดกันมาตั้งแต่สมัยบรรพบุรุษ โดยสมัยก่อนนั้นมีต้นไผ่ป่า ซึ่งเป็น ไผ่ชนิดหนึ่งที่ขึ้นตามชายป่า ของชุมชนตำบลบ้านใหม่ อำเภอเมืองพะเยา จังหวัดพะเยา เป็นไผ่ที่มีผิวไม้หนา แข็งแรง ทนทาน เหมาะแก่การนำมาทำสุ่มไก่ ซึ่งในพื้นที่ของตำบลบ้านใหม่เอง ชาวบ้านนิยมเลี้ยงไก่ชน เพื่อเป็นกีฬาและนันทนาการ จากอดีตชาวบ้านไม่นิยมซื้อสุ่มไก่จากต่างถิ่น นิยมจะทำสุ่มกันเองตามความเชื่อที่ว่า สุ่มไหนทำเองดี มักจะทำให้ไก่ชนออกตีแล้วหมาน(โชคดี) จึงทำให้ภูมิปัญญาการทำสุ่มไก่จากไผ่ป่าสืบทอดกันมา

พ่อปี๋  อินสุขิน คือ ผู้ที่เรียนรู้การทำสุ่มไก่จากไผ่ป่ามาตั้งแต่อายุ 20 ปี จากคุณพ่อ ซึ่งทางบ้านของท่าน มีอาชีพเลี้ยงไก่ชน และมีบ่อนไก่ อยู่ใกล้บ้านในสมัยก่อน ทำให้พ่อปี๋ สามารถทำสุ่มไก่จากไผ่ป่าออกมาได้อย่างสวยงาม โดยการเริ่มจากออกหาไม้บริเวณสวนที่ติดกับบริเวณป่าเพื่อหาไม้ไผ่ป่าที่อายุกำลังดี มาตัดโดยแบ่งเป็นส่วนลำต้นที่หนาและบางเพื่อง่ายแก่การใช้สาน แล้วนำมาผ่าโดยถ้าต้นหนาผ่าสิบ บางผ่าแปด (ผ่าออกเป็นซีกโดยหากไม้ปล้องใหญ่จะผ่าออกเป็นสิบซีก หากปล้องเล็กจะผ่าเป็นแปดซีก) แล้วนำมาเหลาให้ได้ขนาดตามแบบ พ่อปี๋บอกว่า “สุ่มไก่ไม่ได้มีไว้ขังไก่เพียงอย่างเดียวสามารถขังความชั่วร้ายในตัวตนเราไว้ได้ เมื่อก่อนยังใช้มีดเป็นอุปกรณ์หลักในการทำ แต่ปัจจุบันมีเทคโนโลยีเข้ามาช่วย โดยเฉพาะอย่างเครื่องเหลาตอก สามารถลดขั้นตอนได้มาก และในขั้นตอนการทำนั้นใครใจร้อนเหลาไม้ออกมาก็จะหนา จะเสี้ยว (ไม่ได้ขนาด) ใครใจเย็นก็จะเหลาไม้ไผ่ออกมาจั๊บ (พอดี) นอกจากนั้นยังเป็นการฝึกฝนตนเองให้อดทนกับการสานสุ่ม หากไม่มีสมาธิในการสานสุ่มแล้ว มักจะทำไม่สำเร็จอีกด้วย” เพราะตอนเป็นเด็กพ่อปี๋ต้องสานสุ่มไก่เพื่อนำไปขายให้บ่อนไก่เพื่อเป็นรายได้ให้กับตัวเอง ซึ่งตอนนั้น ราคาเพียงสุ่มละสลึงเดียว (50 สตางค์) แต่ปัจจุบันพ่อปี๋สามารถสานสุ่มไก่จากไผ่ป่า ได้ราคาสุ่มละ 120 บาท (ราคาขายส่ง) หากเปลี่ยนลายการสานตามที่ร้านสั่งแล้ว สามารถขายในราคาสุ่มละ 150 บาท และปัจจุบันพ่อปี๋เองได้ทำขายส่งให้กับพ่อค้าเป็นจำนวนมากซึ่งยังไม่เพียงพอต่อความต้องการของตลาด

ผู้บันทึกข้อมูล นายวชิรานุวัฒน์ พัฒใหม่ ตำแหน่ง ครู กศน.ตำบลบ้านใหม่ เบอร์โทรติดต่อ 085 7107516

ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอเมืองพะเยา จังหวัดพะเยา    

วันที่บันทึกข้อมูล 27 มกราคม 2563